សត្យា នារាយ័ន ហ្គោឥនកា គឺជាគ្រូឧបាសកបង្ហាត់វិបស្សនាកម្មដ្ឋាននាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ទោះបីជាលោកមានដើមកំណើតជាជនជាតិឥណ្ឌាក៏ដោយ លោក ហ្គោឥនកា បានកើត និង មានវ័យធំចម្រើនឡើងនៅប្រទេសមីយ៉ានម៉ា (ភូមា)។ ខណៈពេលរស់នៅក្នុងប្រទេសភូមា លោកមានភព្វសំណាងល្អណាស់ដែលបានមកជួបជាមួយលោក សាយាគ្យី អ៊ូបាឃិន និង រៀនបច្ចេកទេសវិបស្សនាពីលោក។ បន្ទាប់ពីបានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពីគ្រូរបស់លោកអស់រយៈពេល 14 ឆ្នាំ លោក ហ្គោឥនកា បានមករស់នៅប្រទេសឥណ្ឌា និង បានចាប់ផ្តើមបង្រៀនវិបស្សនាក្នុងឆ្នាំ 1969។ ទោះបីជានៅក្នុងប្រទេសដែលនៅតែមានការបែងចែកវណ្ណៈ និង សាសនាយ៉ាងខ្លាំងក៏ដោយ វគ្គសិក្សាដែលលោក ហ្គោឥនកា បង្រៀន បានទាក់ទាញមនុស្សរាប់ពាន់នាក់មកពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាននៃសង្គម។ លើសលើនេះ មនុស្សជាច្រើនមកពីប្រទេសនានាជុំវិញពិភពលោកបានមកចូលរួមវគ្គសិក្សាវិបស្សនាកម្មដ្ឋាននេះផងដែរ។
ក្នុងរយៈពេលជិត 45 ឆ្នាំ លោក ហ្គោឥនកា និង គ្រូជំនួយដែលលោកបានចាត់តាំង បានបង្រៀនមនុស្សរាប់សិបម៉ឺននាក់ក្នុងវគ្គសិក្សានៅប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសផ្សេងៗទៀត ទាំងនៅប៉ែកបូព៌ា និង លោកខាងលិច។ សព្វថ្ងៃ ក្រោមការណែនាំរបស់លោក មជ្ឈមណ្ឌលកម្មដ្ឋានត្រូវបានបង្កើតឡើង និង ដំណើរការនៅទ្វីបអាស៊ី, អឺរ៉ុប, អាមេរិក, អាហ្វ្រិក និង អូស្ត្រាឡាស៊ី។
បច្ចេកទេសដែលលោក ស.ន. ហ្គោឥនកា បង្រៀនជាប្រពៃណីមួយចេញមកពីព្រះពុទ្ធជាគ្រូដើម កាលពីជាង 2500 ឆ្នាំមុន។ ព្រះពុទ្ធមិនដែលបង្រៀនសាសនាប្រកាន់និកាយឡើយ។ ព្រះឣង្គបង្រៀនធម៌ គឺផ្លូវទៅរកការរួចរដោះដែលជារបស់សាកល។ តាមប្រពៃណីដដែលនេះ ការបង្រៀនរបស់លោក ហ្គោឥនកា មិនប្រកាន់និកាយសោះឡើយ។ ដោយហេតុនេះ ការបង្រៀនរបស់លោកបានធ្វើឲ្យមនុស្សមកពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន, មកពីគ្រប់សាសនា និង ឥតសាសនា, មកពីគ្រប់ផ្នែកនៃពិភពលោកចូលចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។
លោក ហ្គោឥនកា បានទទួលគ្រឿងឥស្សរយស និង មេដាយកិត្តិយសជាច្រើននៅក្នុងជីវិតរបស់លោក រួមទាំង Padma Awards ពីប្រធានាធិបតីឥណ្ឌាក្នុងឆ្នាំ 2012។ គ្រឿងឥស្សរយសនេះគឺជាមេដាយសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្ពស់បំផុត ដែលផ្ដល់ដោយរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា។
សត្យា នារាយ័ន ហ្គោឥនកា បានទទួលអនិច្ចកម្មនៅក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោកក្នុងទីក្រុងប៊ុមបេ នៅថ្ងៃទី 29 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2013 ដោយជរាភាព ក្នុងជន្មាយុ 89 ឆ្នាំ (ឬ 90 ឆ្នាំ ខ្វះ 3 ខែ)។ លោកបានបន្សល់ទុកនូវកេរដំណែលជានិរន្តរ៍៖ បច្ចេកទេសវិបស្សនា ដែលបច្ចុប្បន្នបានរីកសាយយ៉ាងទូលំទូលាយជាងពេលមុនៗទាំងអស់ នៅទូទាំងពិភពលោក។
នៅរដូវក្តៅឆ្នាំ 2000 លោក ហ្គោឥនកា ដែលជាគ្រូបង្ហាត់វិបស្សនាកម្មដ្ឋានបានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និង បានថ្លែងសុន្ទរកថា ក្នុងចំណោមអ្នកដឹកនាំសាសនាលើពិភពលោកដទៃទៀត នៅក្នុង “កិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិភាពពិភពលោកប្រចាំសហស្សវត្សរ៍” នៅទីស្នាក់ការកណ្តាលនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក។
ញូវយ៉ក — អាចារ្យវិបស្សនា ស.ន. ហ្គោឥនកា បានថ្លែងសុន្ទរកថាជូនប្រតិភូដែលមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិភាពពិភពលោកប្រចាំសហស្សវត្សរ៍ នៅអគារប្រជុំទូទៅរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅថ្ងៃនេះ ដែលជាការជួបជុំដំបូងនៃអ្នកដឹកនាំសាសនានៅទីនោះ។
សុន្ទរកថារបស់លោក ហ្គោឥនកា ក្នុងសម័យប្រជុំ ស្តីពីរូបបរិវត្តន៍នៃជម្លោះ បានផ្តោតលើគោលសំខាន់នៃភាពសុខដុមខាងសាសនា, ការអត់ឱន និង ការរួមរស់ដោយសន្តិភាព។
លោក ហ្គោឥនកា បានមានប្រសាសន៍ថា “ជាជាងផ្លាស់ជំនឿរបស់មនុស្សពីសាសនាមួយទៅសាសនាមួយទៀត យើងគួរសាកល្បងផ្លាស់ប្តូរមនុស្សពីទុក្ខសោកទៅរកសុភមង្គល, ពីការជាប់ចំណងទៅរកការរួចរដោះ និង ពីភាពកាចសាហាវឃោរឃៅទៅរកភាពមេត្តាករុណាវិញ”។
លោក ហ្គោឥនកា បានថ្លែងសុន្ទរកថារបស់លោកនៅសម័យប្រជុំពេលរសៀលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះដល់ក្រុមមនុស្សដែលរួមមានប្រតិភូ និង អ្នកសង្កេតការណ៍ ប្រមាណ 2000 នាក់។ លោក ហ្គោឥនកា បានថ្លែងបន្ទាប់ពីសុន្ទរកថារបស់ស្ថាបនិក CNN គឺលោក Ted Turner។ លោក Turner គឺជាអ្នកឧបត្ថម្ភខាងហិរញ្ញវត្ថុម្នាក់ដល់កិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ។
ក្នុងការរក្សាខ្លឹមសារស្វែងរកសន្តិភាពជូនពិភពលោកនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ លោក ហ្គោឥនកា បានសង្កត់ធ្ងន់លើពាក្យសម្តីរបស់លោកថា សន្តិភាពក្នុងពិភពលោកមិនអាចសម្រេចបានឡើយ លុះត្រាតែបុគ្គលម្នាក់ៗមានសន្តិភាព។ “សន្តិភាពក្នុងពិភពលោកមិនអាចកើតមានឡើយ នៅពេលមនុស្សមានកំហឹង និង មានសេចក្តីស្អប់ខ្ពើមនៅក្នុងចិត្ត។ លុះត្រាតែមនុស្សមានមេត្តា និង ករុណានៅក្នុងចិត្តប៉ុណ្ណោះ ទើបពិភពលោកអាចទទួលសន្តិភាពបាន”។
ទិដ្ឋភាពសំខាន់នៃកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះគឺកិច្ចខំប្រឹងប្រែងដើម្បីកាត់បន្ថយជម្លោះ និង ភាពតានតឹងរវាងនិកាយនានា។ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ លោក ហ្គោឥនកា បានមានប្រសាសន៍ថា “នៅពេលមានកំហឹង និង មានសេចក្តីស្អប់ខ្ពើមនៅក្នុងចិត្ត គេចាប់ផ្តើមមានទុក្ខ ដោយមិនចំពោះថាគេនោះជាគ្រិស្តសាសនិក ហ៊ីណ្ឌូ ឬ មូស្លីមឡើយ”។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ទរដោយសំឡេងទះដៃសាទរលាន់កងរំពងថា “អ្នកដែលមានមេត្តា និង ករុណានៅក្នុងចិត្តដ៏បរិសុទ្ធនឹងទទួលបទពិសោធន៍នៃឋានសួគ៌នៅក្នុងខ្លួន។ នេះគឺជាច្បាប់ធម្មជាតិ ឬ ជាបំណងរបស់ព្រះ”។
លោកបានថ្លែងបន្តទៀតយ៉ាងសមរម្យដល់ក្រុមមនុស្សដែលរួមទាំងអ្នកដឹកនាំសាសនាក្នុងពិភពលោកថា “សូមផ្តោតលើភាពសាមញ្ញទូទៅនៃសាសនាទាំងអស់ និង លើគោលការណ៍គ្រឹះខាងក្នុងនៃសាសនាទាំងអស់គឺភាពបរិសុទ្ធនៃចិត្ត។ យើងគួរយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះទិដ្ឋភាពនៃសាសនានេះ និង ជៀសវាងជម្លោះលើបញ្ហាសំបកខាងក្រៅនៃសាសនាដែលជាពិធីបុណ្យ, ពិធីសាសនា និង ជាជំនឿផ្សេងៗ”។
ក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋាន លោក ហ្គោឥនកា បានស្រង់សម្តីរបស់មហារាជ អសោក ដែលបានចារនៅលើសិលាចារឹកមួយរបស់ព្រះអង្គ “គេមិនគួរគោរពតែសាសនាផ្ទាល់ខ្លួន និង ដាក់ទោសដល់សាសនាដទៃទៀតឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គេគួរគោរពសាសនាដទៃទៀតដោយសារមូលហេតុជាច្រើន។ ការធ្វើដូច្នេះជួយឲ្យសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេរីកលូតលាស់ ហើយក៏ជួយបម្រើដល់សាសនារបស់អ្នកដទៃផងដែរ។ បើគេធ្វើផ្ទុយពីនេះ គេនឹងជីករណ្តៅកប់សាសនាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេ និង បង្កអន្តរាយដល់សាសនាដទៃទៀតផងដែរ។ ជនណាដែលគោរពសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនហើយដាក់ទោសសាសនាដទៃអាចធ្វើដូច្នេះបានដោយជឿស៊ប់ក្នុងសាសនារបស់គេ និង គិតថា “ខ្ញុំនឹងលើកតម្កើងសាសនារបស់ខ្ញុំ” តែអំពើនេះបានធ្វើឲ្យសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនទទួលរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់។ ការស្រុះស្រួលគ្នាប្រសើរណាស់។ សូមឲ្យអ្នកទាំងអស់ស្តាប់គ្នា និង មានឆន្ទៈស្តាប់ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់អ្នកដទៃ”។
លោកអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ខូហ្វី អាណាន់ បានហៅកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះថា “ការជួបជុំអ្នកដឹកនាំសាសនាដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់លើពិភពលោករួមគ្នាដើម្បីសន្តិភាពដែលរំពឹងថានឹងពង្រឹងក្តីសង្ឃឹមដើម្បីសន្តិភាព នៅពេលយើងទាំងអស់គ្នាឈានចូលសហស្សវត្សរ៍ថ្មី”។
អ្នកដឹកនាំសាសនាដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានអញ្ជើញមកចូលរួមសន្និសីទលើកដំបូងមិនធ្លាប់មានពីមុនរួមមាន Pramukh Swami នៃ Swami Narayana Movement, Swami Dayananda Saraswati, Swami Agniwesh, Mata Amritanandamayi Devi និង Dada Wasvani ព្រមទាំងអ្នកប្រាជ្ញដ៏ឧត្តមដូចជា Dr Karan Singh និង L. M. Singhvi។
ដោយសំអាងលើនានាភាពខាងសាសនា និង វប្បធម៌របស់អ្នកចូលរួម លោក អាណាន់ បានមានប្រសាសន៍ថា “អង្គការសហប្រជាជាតិគឺជាគ្រឿងតុបតែង មិនត្រឹមតែជាសម្លៀកបំពាក់ ឬ សារី (សម្លៀកបំពាក់ស្ត្រីឥណ្ឌាបុរាណ) ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាខ្សែករបស់បព្វជិត, សម្លៀកបំពាក់របស់ដូនជី និង ស្បង់របស់ឡាម៉ា, មួករបស់សង្ឃរាជគ្រិស្ត, មួកកន្តឹប និង មួកយ៉ារមូលឃីស៍ (yarmulkies) របស់ពួកជីហ្វផងដែរ”។
ទោះបីជាគេបានសួរលោក អាណាន់ ដដែលៗអំពីអវត្តមានរបស់អ្នកដឹកនាំទីបេក៏ដោយ លោកបានបង្វែរសំណួរត្រឡប់ទៅរកគោលបំណងនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលវិញ ដោយមានប្រសាសន៍ថា “ដើម្បីស្តារឲ្យសាសនាត្រឡប់ទៅរកតួនាទីត្រឹមត្រូវរបស់ខ្លួនជាអ្នកបង្កើតសន្តិភាព និង សន្តិភាវករវិញ បញ្ហានៃជម្លោះមិនមែនជារឿងគម្ពីប៊ីបល ឬ តូរាហ៍ ឬ កូរ៉ាន់ឡើយ។ បញ្ហាមិនមែនជាជំនឿទេ គឺជាភក្តីភាព និង របៀបដែលយើងប្រព្រឹត្តចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក។ ជាថ្មីទៀត អ្នកត្រូវតែបង្រៀនមាគ៌ាសន្តិភាព និង មាគ៌ានៃការអត់ឱនដល់សិស្សរបស់អ្នក”។
អ្នកដឹកនាំអង្គការសហប្រជាជាតិសង្ឃឹមថា ដោយសារ 83% នៃប្រជាជនទូទាំងពិភពលោកចូលរួមក្នុងប្រព័ន្ធជំនឿសាសនាផ្លូវការមួយ អ្នកដឹកនាំសាសនាទាំងនេះអាចជះឥទ្ធិពលនៃសន្តិភាពដល់ពួកបរិស័ទរបស់គេ។
អង្គការសហប្រជាជាតិសង្ឃឹមថាសន្និសីទនេះនឹងជំរុញសហគមន៍ទូទាំងពិភពលោកឆ្ពោះទៅរកពាក្យនៅក្នុងឯកសារមួយគឺ “ទទួលស្គាល់សក្តានុពលខាងសាសនា និង ដឹងថាវាស្ថិតនៅក្រោមអំណាចរបស់យើងដើម្បីលុបបំបាត់សង្គ្រាមដែលជាទម្រង់ដ៏អាក្រក់បំផុតនៃអំពើព្រៃផ្សៃរបស់មនុស្ស និង ភាពក្រីក្រដែលជាឫសគល់មួយនៃសង្គ្រាម។ នេះជាពេលដែលអ្នកដឹកនាំសាសនាទូទាំងពិភពលោកត្រូវធ្វើការឲ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធិជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងកិច្ចខំប្រឹងប្រែងដើម្បីដោះស្រាយតម្រូវការបន្ទាន់របស់មនុស្សជាតិ”។
កិច្ចប្រជុំកំពូលនេះនឹងបញ្ចប់នៅថ្ងៃព្រហស្សតិ៍ ទី 31 សីហា នៅពេលដែលអ្នកចូលរួមនឹងចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីប្រកាសអំពីសន្តិភាពពិភពលោក និង បង្កើតក្រុមប្រឹក្សាអន្តរជាតិនៃអ្នកដឹកនាំសាសនា ដែលនឹងធ្វើការជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ និង អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងការបង្កើតសន្តិភាព និង កិច្ចខំប្រឹងប្រែងដើម្បីរក្សាសន្តិភាព។
លោក Bawa Jain អគ្គលេខាធិការនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិភាពពិភពលោក បានមានប្រសាសន៍ថា “គោលបំណងនៃក្រុមប្រឹក្សាអន្តរជាតិនៃអ្នកដឹកនាំសាសនាគឺដើម្បីបង្កើន និង ពង្រឹងការងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ នេះគឺជាសេចក្តីសង្ឃឹមដ៏ខ្លាំងរបស់យើងថា នៅពេលមានជម្លោះ អ្នកដឹកនាំសាសនាធំៗលើពិភពលោកអាចចូលទៅក្នុងកន្លែងជម្លោះដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយអហិង្សាចំពោះជម្លោះទាំងនោះ”។
ខាងក្រោមនេះគឺជាអត្ថបទទាំងស្រុងនៃសុន្ទរកថាថ្លែងដោយលោក ហ្គោឥនកា នៅថ្ងៃអង្គារ ទី 29 សីហា 2000 នៅសាលប្រជុំទូទៅនៃអង្គការសហប្រជាជាតិចំពោះអ្នកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិភាពពិភពលោកប្រចាំសហស្សវត្សរ៍។
នៅពេលមានភាពងងឹត យើងត្រូវការពន្លឺ។ សព្វថ្ងៃ ដោយសារមានការព្រួយចិត្តដែលបង្កឡើងដោយជម្លោះហិង្សា, សង្គ្រាម និង ការបង្ហូរឈាម ពិភពលោកត្រូវការសន្តិភាព និង សុខដុមរម្យនាយ៉ាងខ្លាំង។ នេះគឺជាការលំបាកដ៏ធំមួយសម្រាប់អ្នកដឹកនាំសាសនា។ សូមឲ្យយើងទាំងអស់គ្នាព្រមទទួលយកនូវការលំបាកទាំងនេះ។
គ្រប់សាសនាមានទ្រង់ទ្រាយ ឬ សម្បកក្រៅ ព្រមទាំងខ្លឹមសារ ឬ គោលចម្បងនៅខាងក្នុង។ សម្រកក្រៅរួមមានពិធីបុណ្យ, ពិធីសាសនា, ជំនឿ, ទេវកថា និង ទ្រឹស្តីនានា។ របស់ទាំងនេះខុសគ្នាពីសាសនាមួយទៅសាសនាមួយទៀត។ ប៉ុន្តែខ្លឹមសារខាងក្នុងគឺមានជាទូទៅចំពោះសាសនាទាំងអស់៖ ការបង្រៀនជាសាកលអំពីសីលធម៌ និង បរិច្ចាគ, អំពីវិន័យ និង ចិត្តបរិសុទ្ធដែលពោរពេញដោយមេត្តា ករុណា មុទិតា និង ខន្តី (ការអត់ឱន)។ នេះគឺជាលក្ខណៈទូទៅដែលអ្នកដឹកនាំសាសនាគួរសង្កត់ធ្ងន់ ហើយដែលអ្នកគោរពបូជាសាសនាគួរប្រតិបត្តិ។ ជម្លោះទាំងអស់អាចត្រូវបានបង្រួមតិចទៅៗ បើគោលសំខាន់ដ៏ត្រឹមត្រូវទាំងនេះត្រូវបានឲ្យតម្លៃដោយសាសនាទាំងអស់ ហើយការអត់ឱនដ៏ធំធេងត្រូវបានបង្ហាញចំពោះទិដ្ឋភាពខាងក្រៅ។
មនុស្សទាំងអស់ត្រូវតែមានសេរីភាពក្នុងការទទួលស្គាល់ និង ធ្វើតាមជំនឿរបស់ពួកគេ។ ក្នុងការធ្វើដូច្នេះ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកគេមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសនឹងការប្រតិបត្តិចំពោះខ្លឹមសារនៃសាសនារបស់ពួកគេឡើយ, មិនត្រូវរំខានអ្នកដទៃដោយការប្រតិបត្តិសាសនាផ្ទាល់ខ្លួន និង មិនត្រូវដាក់ទោស ឬ មើលងាយជំនឿដទៃទៀតដែរ។
ចំពោះនានាភាពនៃជំនឿ តើយើងពុះពារចំពោះភាពផ្សេងៗគ្នាទាំងនេះ និង សម្រេចបាននូវផែនការដ៏រឹងមាំដើម្បីសន្តិភាពយ៉ាងដូចម្តេច? ព្រះពុទ្ធដែលជាបុគ្គលត្រាស់ដឹង ព្រះអង្គតែងទទួលជារឿយៗនូវសំណួរពីមនុស្សដែលមានទស្សនៈផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន។ ចំពោះពួកគេ ព្រះអង្គនឹងត្រាស់ថា “ចូរយើងទុកទស្សនៈផ្សេងៗគ្នាមួយអន្លើសិន។ ចូរផ្តោតតែលើអ្វីដែលយើងអាចយល់ស្របគ្នា និង អាចឲ្យយើងយកទៅអនុវត្តបាន។ ហេតុអ្វីត្រូវឈ្លោះប្រកែកគ្នា?” ពាក្យទូន្មានប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតនោះនៅតែមានតម្លៃរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ខ្ញុំមកពីទឹកដីដ៏ចំណាស់មួយដែលបង្កបង្កើត ទស្សនវិជ្ជា និង សាសនាផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនក្នុងពេលជាច្រើនសហស្សវត្សរ៍មកហើយ។ ក្រៅពីអំពើហិង្សាជាច្រើន ប្រទេសរបស់ខ្ញុំធ្លាប់បានជាគំរូនៃការរួមរស់ដោយសន្តិភាពផងដែរ។ ប្រហែល 2300 ឆ្នាំមុន មហារាជ អសោក បានកាន់កាប់ទឹកដីដែលចក្រភពរបស់ព្រះអង្គលាតសន្ធឹងពីប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដល់ បង់ក្លាដេស សព្វថ្ងៃ។ ពេញមួយអាណាចក្ររបស់ព្រះអង្គ ក្រោមការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយមេត្តាករុណា ទ្រង់បានប្រកាសដោយចារនៅលើសិលាចារឹកមួយថា យើងត្រូវគោរពជំនឿសាសនាទាំងអស់ ហើយជាលទ្ធផល អ្នកគោរពប្រពៃណីសាសនាទាំងអស់បានសុខស្រួលមានសុវត្ថិភាព នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះអង្គ។ ទ្រង់បានសុំឲ្យមនុស្សទាំងអស់រស់នៅក្នុងជីវភាពប្រកបដោយសីលធម៌ គោរពឪពុកម្តាយ និង មនុស្សចាស់ជាង ព្រមទាំងរៀរចាកការសម្លាប់។ ពាក្យដែលព្រះអង្គបានដាស់តឿនប្រជាពលរដ្ឋនៅតែសមស្របក្នុងពេលសព្វថ្ងៃនេះ៖
គេមិនគួរគោរពតែសាសនាផ្ទាល់ខ្លួន និង ដាក់ទោសដល់សាសនាដទៃទៀតឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គេគួរគោរពសាសនាដទៃទៀតដោយសារមូលហេតុជាច្រើន។ ការធ្វើដូច្នេះជួយឲ្យសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេរីកលូតលាស់ ហើយក៏ជួយបម្រើដល់សាសនារបស់អ្នកដទៃផងដែរ។ បើគេធ្វើផ្ទុយពីនេះ គេនឹងជីករណ្តៅកប់សាសនាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេ និង បង្កអន្តរាយដល់សាសនាដទៃទៀតផងដែរ។ ជនណាដែលគោរពសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនហើយដាក់ទោសសាសនាដទៃអាចធ្វើដូច្នេះបានដោយជឿស៊ប់ក្នុងសាសនារបស់គេ និង គិតថា “ខ្ញុំនឹងលើកតម្កើងសាសនារបស់ខ្ញុំ” តែអំពើនេះបានធ្វើឲ្យសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនទទួលរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់។ ការស្រុះស្រួលគ្នាប្រសើរណាស់។ សូមឲ្យអ្នកទាំងអស់ស្តាប់គ្នា និង មានឆន្ទៈស្តាប់ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់អ្នកដទៃ។ (សិលាចារឹក 12)
មហារាជ អសោក ជាតំណាងប្រពៃណីនៃការរួមរស់ត្រាប្រណី និង ការរួបរួមគ្នាដោយសន្តិភាព។ ប្រពៃណីនេះនៅរស់រានក្នុងចំណោមរដ្ឋាភិបាល និង អ្នកដឹកនាំប្រទេសមួយចំនួននាពេលសព្វថ្ងៃនេះដែរ។ ឧទាហរណ៍មួយគឺព្រះចៅអ៊ូម៉ាន់ ដែលបានបរិច្ចាគដីដល់វិហារគ្រិស្ត និង វត្តសម្រាប់ជំនឿផ្សេងៗទៀត នៅពេលដែលពួកគេគោរពប្រតិបត្តិតាមសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនយ៉ាងស៊ប់ និង ម៉ឺងម៉ាត់។ ខ្ញុំប្រាកដក្នុងចិត្តថាអ្នកដឹកនាំ និង រដ្ឋាភិបាលដែលមានមេត្តាករុណាទាំងនោះនឹងបន្តកើតឡើងទៅអនាគត នៅលើទឹកដីជាច្រើននៅជុំវិញពិភពលោក។ ដូចដែលគេពោលថា “អ្នកទទួលពរគឺជាអ្នកបង្កើតសន្តិភាព ហើយពួកគេគួរបានហៅថាជាបុត្ររបស់ព្រះ”។
វាច្បាស់ណាស់ថាអ្នកបង្កហិង្សាជាដំបូងបានធ្វើឲ្យពូជពង្ស និង ញាតិសន្តានរបស់ពួកគេឈឺចាប់។ ពួកគេអាចធ្វើកិច្ចការនេះដោយផ្ទាល់ តាមរយៈការមិនអត់ឱន ឬ ដោយប្រយោល តាមការបង្កការតបតប្រកបដោយហិង្សាចំពោះអំពើរបស់ពួកគេ។ និយាយម្យ៉ាងទៀតថា “អ្នកទទួលពរគឺជាអ្នកដែលមានមេត្តា ហើយពួកគេគួរទទួលនូវមេត្តាវិញ”។ នេះគឺជាច្បាប់ធម្មជាតិ ឬ អាចនិយាយបានថាជាក្រិតក្រម ឬ មាគ៌ារបស់ព្រះ។ ព្រះពុទ្ធបានត្រាស់ថា “កំហឹងអាចរំងាប់បានមិនមែនដោយការចងកំហឹងទេ តែដោយការមិនចងកំហឹងប៉ុណ្ណោះ។ នេះគឺជាអនន្តធម៌ (ច្បាប់សាកល)”។ អ្វីដែលគេហៅថា ធម៌ នៅប្រទេសឥណ្ឌា មិនទាក់ទងនឹងសាសនាហិណ្ឌូ, ព្រះពុទ្ធសាសនា, សាសនាជេន, គ្រិស្តសាសនា, ឥស្លាម, សាសនាជីហ្វ, សាសនាស៊ីខ ឬ “លទ្ធិ” ដទៃផ្សេងទៀតឡើយ។ នេះគឺជាការពិតសាមញ្ញ៖ មុនពេលអ្នកបង្កអន្តរាយដល់អ្នកដទៃ ជាដំបូង អ្នកបង្កអន្តរាយដល់ខ្លួនអ្នកដោយការបង្កបង្កើតភាពអកុសលនៅក្នុងចិត្ត។ ហើយដោយការកម្ចាត់នូវភាពអកុសលនៅក្នុងចិត្ត អ្នកអាចរកឃើញសន្តិភាពនៅខាងក្នុង និង ពង្រឹងសន្តិភាពលើពិភពលោក។
គ្រប់សាសនាមានតម្លៃនៅត្រង់ការអំពាវនាវសុំឲ្យបរិស័ទរស់នៅប្រកបដោយសីលធម៌, អាចធ្វើជាម្ចាស់លើចិត្ត និង បណ្តុះបណ្តាលភាពបរិសុទ្ធនៃចិត្ត។ ប្រពៃណីមួយប្រាប់យើងថា “ចូរស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់អ្នក”; ប្រពៃណីមួយទៀតនិយាយថា Salaam walekum (“សូមឲ្យសន្តិភាពស្ថិតនៅជាមួយអ្នក”); ហើយប្រពៃណីមួយផ្សេងទៀតនៅតែនិយាយថា Bhavatu sabbamangalam ឬ Sarve bhavantu sukhinah (“សូមឲ្យសព្វសត្វបានប្រកបតែនឹងសេចក្តីសុខ”)។ មិនថានោះជាគម្ពីរប៊ីបល, គម្ពីរកូរ៉ាន់ ឬ ហ្គីតាទេ អត្ថបទទាំងអស់អំពាវនាវសុំសន្តិភាព និង មិត្តភាព។ ពីមហាវិរៈ ដល់ ព្រះយេស៊ូ អ្នកបង្កើតសាសនាធំៗទាំងអស់មានឧត្តមគតិអំពីភាពអត់ឱន និង សន្តិភាព។ ប៉ុន្តែពិភពលោករបស់យើងនៅតែទទួលរងវិវាទនៃសាសនា និង និកាយដដែល ហើយពេលខ្លះកើតជាសង្គ្រាមទៀតផង ដោយសារតែយើងយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើសំបកក្រៅនៃសាសនា ហើយទុកខ្លឹមសារនៃសាសនាចោល។ ជាលទ្ធផលគឺនាំឲ្យខ្វះមេត្តាករុណានៅក្នុងចិត្ត។
សន្តិភាពនៅលើពិភពលោកមិនអាចសម្រេចបានឡើយ លុះត្រាតែមានសន្តិភាពនៅក្នុងខ្លួនបុគ្គលម្នាក់ៗ។ កង្វល់ និង សន្តិភាពមិនអាចនៅជាមួយគ្នាបានឡើយ។ មធ្យោបាយមួយដើម្បីសម្រេចបាននូវសន្តិភាពខាងក្នុងគឺ វិបស្សនា ឬ ការចម្រើនបញ្ញា ដែលជាបច្ចេកទេសពិនិត្យមើលខ្លួនឯង និង ការទទួលស្គាល់ការពិត គឺជាបច្ចេកទេសបែបវិទ្យាសាស្ត្រផ្តោតលើលទ្ធផល និង ការមិនប្រកាន់និកាយ។ ការប្រតិបត្តិបច្ចេកទេសនេះនាំមកនូវការយល់ ដោយការពិសោធអំពីរបៀបដែលចិត្ត និង កាយធ្វើអន្តរកម្មជាមួយគ្នា។ គ្រប់ពេលដែលភាពអកុសលកើតឡើងនៅក្នុងចិត្ត ដូចជាការស្អប់ខ្ពើម វានឹងបង្កវេទនាជាទុក្ខមួយនៅលើកាយ។ គ្រប់ពេលដែលចិត្តបង្កើតមេត្តាករុណា និង មុទិតា រាងកាយទាំងមូលនឹងពោរពេញដោយវេទនាជាសុខ។ ការប្រតិបត្តិវិបស្សនាក៏បង្ហាញថាអំពើខាងផ្លូវចិត្តនាំមុខគ្រប់អំពើខាងផ្លូវកាយ និង វាចា ដោយកំណត់ថាតើអំពើនោះមានប្រយោជន៍ ឬ គ្មានប្រយោជន៍។ ចិត្តមានសារៈសំខាន់បំផុត។ ដូច្នេះយើងត្រូវរកវិធីសាស្ត្រអនុវត្តដើម្បីធ្វើឲ្យចិត្តមានសន្តិភាព និង បរិសុទ្ធ។ វិធីសាស្ត្រដូចនោះនឹងពង្រីកប្រសិទ្ធភាពនៃសេចក្តីប្រកាសរួមដែលកើតឡើងពីកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិភាពពិភពលោកនេះ។
ប្រទេសឥណ្ឌាសម័យបុរាណបានផ្តល់ការប្រតិបត្តិពីរដល់ពិភពលោក។ មួយគឺការហាត់ប្រាណខាងរាងកាយ “យោគៈ” (Asanas) និង ការត្រួតត្រាដង្ហើម (Pranayama) ដើម្បីធ្វើឲ្យរាងកាយមានសុខភាពល្អ។ ការប្រតិបត្តិមួយទៀតគឺការហាត់ខាងផ្លូវចិត្ត “វិបស្សនា” ដើម្បីធ្វើឲ្យចិត្តមានសុខភាពល្អ។ មនុស្សដែលមានជំនឿផ្សេងៗណាមួយក៏ដោយក៏អាចហាត់វិធីសាស្ត្រទាំងពីរនេះបានដែរ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ពួកគេអាចគោរពបូជាសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនដោយសន្តិភាព និង សុខដុមរមនា។ ពួកគេមិនបាច់ផ្លាស់ប្តូរសាសនាដែលជាប្រភពទូទៅមួយនៃភាពតានតឹង និង ជម្លោះ។
ដើម្បីឲ្យសង្គមមួយមានសន្តិភាព សមាជិកនៃសង្គមកាន់តែច្រើនឡើងៗត្រូវតែមានសន្តិភាព។ ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំ យើងមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការធ្វើជាគំរូ ធ្វើជាអ្នកជំរុញបំផុសគំនិតល្អ។ បណ្ឌិតម្នាក់បានពោលថា “ចិត្តមានលំនឹងជាការចាំបាច់ដើម្បីបង្កើតចិត្តអ្នកដទៃដែលគ្មានលំនឹងឲ្យមានលំនឹងបាន”។
ក្នុងន័យទូលំទូលាយជាងនេះ សង្គមដែលមានសន្តិភាពនឹងរកវិធីដើម្បីរស់នៅក្នុងសន្តិភាពជាមួយនឹងបរិស្ថានធម្មជាតិរបស់គេ។ យើងទាំងអស់គ្នាដឹងអំពីតម្រូវការដើម្បីការពារបរិស្ថាន, ដើម្បីបញ្ឈប់ការបំពុលវា។ អ្វីដែលរារាំងយើងមិនឲ្យធ្វើរឿងនេះគឺគំនរនៃការបំពុលផ្លូវចិត្ត ដូចជា អវិជ្ជា, ហិង្សា ឬ លោភៈ។ ការកម្ចាត់ធាតុពុលនោះនឹងលើកកម្ពស់សន្តិភាពក្នុងចំណោមមនុស្សជាតិ ព្រមទាំងទំនាក់ទំនងប្រកបដោយតុល្យភាព និង សុខភាពល្អរវាងសង្គមមនុស្ស និង បរិស្ថានធម្មជាតិ ផងដែរ។ នេះហើយជារបៀបដែលសាសនាអាចបណ្តុះបណ្តាលការការពារបរិស្ថានបាន។
ភាពផ្សេងៗគ្នារវាងសាសនានានាតែងតែមានជាធម្មតា។ ប៉ុន្តែ ដោយការមកជួបជុំគ្នានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិភាពពិភពលោកនេះ អ្នកដឹកនាំនៃជំនឿធំៗទាំងអស់បានបង្ហាញថាពួកគេចង់រួមគ្នាធ្វើការដើម្បីសន្តិភាព។ ដូច្នេះ សូមឲ្យសន្តិភាពប្រែទៅជាគោលការណ៍ចម្បងនៃ “សាសនាសាកល”។ សូមឲ្យយើងរួមគ្នាប្រកាសថាយើងត្រូវវៀរចាកការសម្លាប់ ហើយដាក់ទោសចំពោះអំពើហិង្សា។ ខ្ញុំក៏ទទួចសុំឲ្យអ្នកដឹកនាំនយោបាយចូលរួមក្នុងសេចក្តីប្រកាសនេះដែរ ដោយហេតុថាតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ពួកគេអាចនាំមកនូវសន្តិភាព ឬ សង្គ្រាម។ ទោះបីពួកគេចូលរួមក្តី មិនចូលរួមក្តី យ៉ាងហោចណាស់ សូមឲ្យយើងទាំងអស់គ្នាព្រមទទួលនៅទីនេះ និង ឥឡូវនេះថា៖ ជំនួសការអត់ឱនចំពោះអំពើហិង្សា និង ការសម្លាប់ សូមឲ្យយើងប្រកាសថាយើងដាក់ទោសចំពោះអំពើទាំងនោះដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ជាពិសេសអំពើហិង្សាដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងនាមសាសនា។
អ្នកដឹកនាំសាសនាមួយចំនួនមានសេចក្តីវាងវៃ និង សេចក្តីក្លាហានក្នុងការដាក់ទោសអំពើហិង្សាដែលបានប្រព្រឹត្តក្នុងនាមសាសនាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។ អាចមានទស្សនៈវិជ្ជា និង ទ្រឹស្តីខុសពីនេះនៃការស្វែងរកសេចក្តីអត់ឱន ឬ ការសោកស្តាយចំពោះអំពើហិង្សា និង ការសម្លាប់ពីអតីតកាល ប៉ុន្តែការទទួលស្គាល់អំពើហិង្សាដែលបានធ្វើនៅក្នុងអតីតកាលហ្នឹងមានន័យថាវាមិនត្រឹមត្រូវ ហើយតទៅអនាគត វាមិនអាចនឹងអត់ឱនឲ្យបានទេ។
ក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ សូមឲ្យយើងសាកល្បងបង្កើតអត្ថន័យនៃសាសនាថាជាអំពើអហិង្សា និង ការបដិសេធការអត់ឱនចំពោះអំពើហិង្សា ឬ ការសម្លាប់។ ចំពោះមនុស្សជាតិ គ្មានអ្វីអភ័ព្វជាងការដែលគេមិនអាចឲ្យន័យសាសនាថាជាសន្តិភាពឡើយ។ កិច្ចប្រជុំកំពូលនេះអាចស្នើនូវទស្សនៈនៃ “សាសនាសាកល” ឬ “សាសនាគ្មាននិកាយ” ដើម្បីឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិយល់ព្រមជាផ្លូវការ។
ខ្ញុំជឿជាក់ថាកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះនឹងជួយផ្តោតចំណាប់អារម្មណ៍ពិភពលោកអំពីគោលបំណងពិតប្រាកដនៃសាសនា៖
សាសនាមិនបំបែកឲ្យយើងនៅដាច់ពីគ្នាឡើយ;
សាសនាបង្រៀនយើងអំពីសន្តិភាព និង ភាពបរិសុទ្ធនៃចិត្ត។
ខ្ញុំសូមសរសើរអ្នករៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះចំពោះទស្សនៈ និង កិច្ចខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេ។ ហើយខ្ញុំក៏សូមសរសើរអ្នកដឹកនាំសាសនាផងដែរដែលបានចំណាយពេលធ្វើការដើម្បីការស្រុះស្រួលគ្នាឡើងវិញ ដោយផ្តល់សេចក្តីសង្ឃឹមដល់មនុស្សជាតិថាសាសនានឹងមានដំណើរឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពក្នុងអនាគតកាល។
សូមឲ្យសព្វសត្វទាំងអស់រួចផុតពីការស្អប់ខ្ពើម និង ជួបប្រទះតែនឹងសេចក្តីសុខ។
សូមឲ្យសន្តិភាព និង សុខដុមរមនាមានភាពលើសលប់។